ENGELLERİ ZİHİNLERDE YIKALIM VE ENGELSİZ BİR TÜRKİYE İDEALİNİ HEP BİRLİKTE İNŞA EDELİM

3 Aralık Dünya Engelliler Günü, engellilik olgusunun biyo-psiko-sosyal bir çerçevede ele alınmasını, engelli bireylerin haklarının tesisi ile sosyal yaşama tam ve etkin katılımının önündeki yapısal engellerin ve toplumsal duyarsızlığın kaldırılmasını amaçlayan küresel bir farkındalık ve hak arama günüdür.

Memur-Sen Engelliler Komisyonu olarak bu günü, salt bir hatırlama günü değil, ulusal politika ve uygulamaların Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi ve mevzuatımızın ışığında bilimsel ve hak temelli yaklaşımla yeniden değerlendirilmesi için kritik bir eşik olarak görmekteyiz.

Bir yıl boyunca yaptıklarımızın ve imkân varken yapmadıklarımızın muhasebe edildiği; sorunu engelli bireylerde değil de toplumsal bariyerlerde ve erişilemeyen sistemlerde aradığımız bir gün olarak değerlendirmekteyiz. Bu bağlamda yapılacak çalışmaların; bir günlük etkinliklerden ziyade bir yılı kapsayan, değerlendiren ve çözüm yolları ortaya koyan, süreç temelli ve sürdürülebilir politika çalışmaları olması gerektiğine inanmaktayız.

Diğer yandan, bugün erişilebilirlik sorunun en kronik boyutunu engelli bireylerle iletişimde görüyoruz. Kapsayıcı olmaktan uzak, ayrıştırıcı, engelli bireyi toplumsal hayattan adeta tecrit eden ve çoğu zaman acıma güdüsüyle beslenen bu hayırsever/korumacı yaklaşımı; fiziksel, dijital, sosyal erişilebilirlik engellerinden çok daha vahim buluyoruz. Engelli bireyin toplumsal yaşama dâhil olması noktasında önündeki en büyük engel “ön yargılar”ıdır.

Bu nedenle engelli bireyler sadece kendi yeti farklılıklarıyla değil “engel olmayın yeter” diyerek çeşitli müdahalelerle de mücadele etmek durumunda kalmaktadırlar. Takdir edilmelidir ki ön yargıları yıkmak ve zihniyet değişimini sağlamak, kaldırıma rampa yapmak kadar zahmetsiz olmamaktadır.

Engelli kamu görevlileri ve engelli bireyler olarak, yıllardır süregelen hak ve adalet davamızdan asla vazgeçmedik. Bu dava, sadece bireysel haklarımızın tesisi değil, aynı zamanda daha adil, daha eşit ve daha yaşanabilir bir Türkiye hedefimizin de temelini oluşturmaktadır.

Bizler, toplum içerisinde yaşayan her engelli bireyin, engelleri kaldıracak düzenlemelerle, çalışma hayatında ve sosyal hayatta katma değer üreten eşit birer vatandaş olduğu inancıyla hareket ediyor; “Erişilebilirlik bir lütuf değil haktır" şiarıyla engelli kamu görevlilerinin işgücü piyasasında sürdürülebilir istihdamını ve çalışma hayatında ayrımcılığa uğramadan ilerlemesini güvence altına almanın mücadelesini yürütüyoruz.

Memur-Sen Engelliler Komisyonu olarak bu bakış açısı ve mücadele alanı ekseninde geride bıraktığımız süreçte, engelli kamu görevlilerinin karşılaştığı sorunlara yönelik somut çözümler üretmek amacıyla yoğun çalışmalar yürüttük, önemli adımlar attık.

Sendika Kayıtlarında Veri Çalışması

Üye kayıt sistemlerimize entegre edilen "Engelli Sekmesi" özelliği sayesinde, engelli kamu görevlisi üyelerimizin gönüllülük esasına dayalı olarak dijital kimliklenmesini sağladık. Bu araç, mevcut engelli sayılarımızı tespit etmemize ve üyelerimizin ihtiyaç profilini daha kesin bir şekilde belirlememize imkân tanımıştır.

Toplu Sözleşme Masasında Temsil

Engelli kamu görevlilerine yönelik olarak izin haklarının iyileştirilmesinden engelli kamu personeli için ilave derece artışına, vergi muafiyetinden erken emeklilik imkânına, erişilebilir servis hizmetlerinden lojman için ek puana kadar çok sayıda düzenlemenin toplu sözleşme süreçlerine dâhil edilmesini sağladık.

Mevzuat İyileştirmeleri Çalışmaları

Engelli atamalarının artırılması, çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve erken emeklilik gibi konularda yasal düzenlemelerin takipçisi olduk ve olmaya devam ediyoruz.

Farkındalık Etkinlikleri

Düzenlediğimiz panel, konferans, seminer ve eğitimlerle hem kamu yöneticilerinin hem de toplumun engellilik konusundaki bilgi düzeyini ve hassasiyetini artırdık.

Birebir Destek ve Rehberlik

Engelli üyelerimizin yaşadığı idari ve hukuki sorunlarda onlara danışmanlık yaparak hak ihlallerinin giderilmesi için çalıştık.

Bizler, Memur-Sen Engelliler Komisyonu olarak, engelli bireylerin hak mücadelesinin sadece engellileri değil, tüm toplumu ilgilendiren bir insan hakları meselesi olduğunun altını çiziyoruz. Hak temelli bakış açısı ile engelli bireylerin; kamu hayatı, toplumsal ve sosyal hayat içerinde tüm imkânlara erişebildikleri, fırsat eşitliğinin sağlandığı bir toplumda yaşamalarını önemsiyoruz.

Bu da ancak “Erişilebilirlik” ve “Hakların Eksiksiz Tesisi” ile mümkündür diyoruz.

Engelli bireylerin toplumsal hayatın her alanına tam katılımı için öncelikle fiziki ve dijital erişilebilirlik sağlanmalıdır. Fiziki Erişilebilirlik kapsamında kamu binaları, toplu taşıma araçları, kaldırımlar ve sosyal alanlar evrensel tasarım ilkesine ve engelli standartlarına tam olarak uymalı; bu minvalde denetimler artırılmalı ve standartlara uymayan yapılara ceza-i müeyyide konusunda tolerans gösterilmemelidir.

Diğer yandan, kamu hizmeti sunan web siteleri ve mobil uygulamalar, görme ve işitme engelli vatandaşlarımız dâhil olmak üzere tüm engelli gruplarına uygun hale getirilerek dijital erişilebilirlik aktif edilmelidir.

Yasalarda tanınan haklar, kâğıt üzerinde kalmamalı; haklar eksiksiz ve adil şekilde uygulanmalıdır. Kamuda ve özel sektörde engelli kontenjanları artırılmalı, atamalar süresinde yapılmalı ve kamu kurumlarında liyakatlerine uygun pozisyonlarda istihdam edilmeleri sağlanmalıdır.

Engelli bireylerin bağımsız yaşam haklarını tesis eden protez, ortez, beyaz baston, tekerlekli sandalye, işitme cihazı, yardımcı araç gereçler ve medikal malzemeler piyasa koşullarına uygun olarak devlet tarafından eksiksiz ve fark ücreti alınmadan karşılanmalıdır.

Engelli öğrencilerin kapsayıcı ve bütünleştirici eğitim ortamlarına erişimleri güvence altına alınmalıdır.

3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle hükümete, yerel yönetimlere, sivil toplum kuruluşlarına ve tüm kamuoyuna ortak çağrıda bulunuyoruz:

Engelleri zihinlerde yıkalım ve engelsiz bir Türkiye gerçeğini hep birlikte inşa edelim!

Memur-Sen Engelliler Komisyonu